Review và tóm tắt sách Deep Work | Cal Newport

Bạn đã bao giờ cảm thấy… dù làm việc cả ngày, nhưng cuối ngày lại chẳng có gì thật sự đáng giá để nhớ? bởi mạng xã hội, bởi những tin nhắn, email không dứt, và những cuộc họp vô nghĩa, ... Chúng ta đang sống trong một thế giới nơi sự chú ý bị bào mòn từng giây. Giữa cơn lốc của sự phân tâm, một cuốn sách ra đời – không ồn ào, không quảng bá rầm rộ – nhưng âm thầm trở thành best-seller, làm thay đổi tư duy hàng triệu người trên thế giới.

Deep Work – Làm Việc Sâu, Tạo Giá Trị Lớn của Cal Newport, một giáo sư khoa học máy tính… người không dùng mạng xã hội, nhưng lại trở thành biểu tượng về sự tập trung và hiệu suất. Cuốn sách không dành cho số đông. Nó dành cho những ai muốn thoát khỏi sự bận rộn vô nghĩa, dành cho những ai là người sáng tạo, viết lách, lập trình, làm nội dung – những người sẵn sàng đi sâu thay vì chạy theo đám đông. Cùng review sách Deep Work ngay dưới đây

Tổng quan về cuốn sách "Deep Work" – Cal Newport

"Deep Work" sẽ gồm có 2 phần chính, với tổng cộng 4 quy tắc

🔹 Phần 1: Ý nghĩa của Deep Work (The Idea)

Phần này lý giải vì sao Deep Work quan trọng, và vì sao nó là siêu năng lực của thế kỷ 21.

🔹 Phần 2: Các Quy Tắc Ứng Dụng (The Rules)

Bao gồm 4 chương, mỗi chương là một nguyên tắc giúp bạn xây dựng và duy trì thói quen làm việc sâu.

Tóm tắt từng chương

🎧 Phần 1 – Ý nghĩa của Deep Work (The Idea)

Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên mà sự tập trung... trở thành một thứ xa xỉ. Nhưng điều đáng buồn hơn là: "Không ai dạy bạn cách tập trung. Không ai trả công bạn vì bạn tập trung. Nhưng thế giới lại trừng phạt bạn nếu bạn không làm được điều đó." Và đó chính là lý do vì sao Deep Work – Làm việc sâu trở thành một siêu năng lực mới trong thế kỷ 21 – đúng như Cal Newport đã viết.

🌊 Thông điệp cốt lõi của Phần 1

"Người thành công nhất trong thời đại này không phải là người giỏi nhất, mà là người tập trung sâu được lâu nhất.". Newport chỉ ra một nghịch lý rất đời thực: Chúng ta được tiếp cận công nghệ mạnh mẽ, kiến thức phong phú hơn bao giờ hết – nhưng lại ngày càng thiếu chiều sâu. Vì sao? Vì chúng ta đã “quen” với việc làm việc nửa vời – tay thì gõ báo cáo, tai thì nghe podcast, mắt thì liếc story Instagram.

Phần 1 đánh thức chúng ta khỏi sự “đa nhiệm giả tạo” – một thứ thói quen đang ăn mòn sự sáng tạo và hiệu suất, từng giờ, từng ngày.

🔍 Mô hình nổi bật: “Giá trị = Thời gian x Cường độ tập trung”

(High-Quality Work Produced = (Time Spent) x (Intensity of Focus)

Nghe thì đơn giản, nhưng thực sự nó giải mã được bản chất của mọi thành tựu lớn. Bạn không cần làm việc 14 tiếng/ngày. Bạn chỉ cần 3 tiếng làm việc thật sự sâu, mà không bị gián đoạn bởi bất kỳ tiếng "ting" nào.

Newport dẫn chứng bằng những bộ óc sáng tạo như Carl Jung – người rời thành phố, lui về một tháp đá không có điện để viết ra những công trình nền tảng của tâm lý học hiện đại. Hay như Bill Gates – với thói quen “Think Week” – một tuần rút về vùng núi chỉ để đọc và suy nghĩ chiến lược cho tương lai của Microsoft.

🌿 Cảm nhận cá nhân

Khi đọc phần này, mình như bị tát tỉnh một cái thật mạnh. Mình nhận ra bao nhiêu năm qua, mình đã đánh giá quá thấp sức mạnh của sự tập trung. Cứ nghĩ làm nhiều là giỏi, thức khuya là nỗ lực – nhưng hóa ra, đó chỉ là sự mệt mỏi được hợp lý hóa. Phần này giúp mình hiểu rằng: Không phải làm việc nhiều mới đáng tự hào – mà là làm sâu, làm ít, nhưng đủ để khiến mình thấy đáng sống.

Từ khi hiểu được công thức giá trị = thời gian x cường độ tập trung, mình bắt đầu lập lịch “giờ vàng” làm việc sâu mỗi sáng. Tắt thông báo. Đóng mọi cửa sổ chat. Và dành trọn 90 phút chỉ cho một việc duy nhất.

🔹 Phần 2: Các Quy Tắc Ứng Dụng (The Rules)

Đầu tiên là chương 1: Work Deeply

Bạn không thể làm việc sâu chỉ bằng quyết tâm. Trong một thế giới nhiễu loạn như hôm nay – sự tập trung phải được xây dựng như một hệ thống, không phải là một phút bốc đồng và thay đổi được ngay.

🎯 Thông điệp chính

"Để làm được việc sâu, bạn cần biến nó thành một phần trong cấu trúc cuộc sống – như thói quen, như nghi lễ – thay vì chỉ trông chờ vào cảm hứng." - Cá nhân mình thì gọi đây là rèn luyện sự kỉ luật. Cal Newport nhấn mạnh rằng: ý chí có giới hạn, và sẽ dễ bị bào mòn nếu bạn không có một môi trường hỗ trợ. Do đó, ông giới thiệu các triết lý làm việc sâu, bao gồm 4 mô hình:

• Monastic (ẩn sĩ): Cắt đứt hoàn toàn khỏi phiền nhiễu – như nhà văn Murakami hay nhà khoa học Isaac Newton.
• Bimodal: Chia thời gian rõ ràng – ví dụ, 3 ngày/tuần làm sâu, còn lại dành cho việc thường nhật.
• Rhythmic: Tạo thói quen hàng ngày – ví dụ: mỗi sáng 8h-11h là "deep work block".
• Journalistic: Làm sâu bất kỳ lúc nào có thể – nhưng chỉ phù hợp với người đã rất giỏi quản lý sự chú ý.

Newport khuyên đa phần chúng ta nên chọn Rhythmic, vì nó dễ duy trì và không quá cực đoan.

🧠 Và một ý tưởng then chốt khác: "Nghi lễ làm việc sâu". Như hồi nãy mình có đề cập là Newport nhấn mạnh bạn sẽ cần một môi trường để hỗ trợ thói quen deepwork này. Và việc tạo nghi lễ bắt đầu sẽ giúp bộ não nhận biết “đã đến giờ tập trung”.

Ví dụ

• Làm việc tại đúng một chỗ cố định
• Mở đúng một bản nhạc.
• Tắt toàn bộ thông báo.
• Đặt đồng hồ đếm ngược 90 phút.

🌿 Cảm nhận cá nhân

Mình từng nghĩ chỉ cần quyết tâm là đủ – rằng chỉ cần “ráng thêm tí nữa” là sẽ xong việc. Phải đến khi đọc chương này, mình mới nhận ra: kỷ luật không phải là sự ép buộc, mà là thiết kế. Từ việc tạo ra môi trường hỗ trợ đến tạo khung giờ deep work cố định mỗi sáng. Chương này cho mình một bài học sâu sắc: Tập trung không đến từ cảm hứng – mà đến từ cấu trúc.

Chương 2 "Embrace Boredom" (Ôm lấy sự nhàm chán - thay vì né tránh nó)

Chúng ta đã quá quen với việc... lấp đầy từng khoảng trống trong ngày.

• Xếp hàng – mở điện thoại.
• Đợi thang máy – lướt TikTok.
• 5 phút rảnh – phải tranh thủ “giải trí”.

Cal Newport chỉ ra một sự thật có thể khiến anh chị em đau lòng: "Chúng ta đã vô thức luyện cho bộ não mình… không chịu nổi sự tĩnh lặng."

🎯 Thông điệp cốt lõi chương

“Nếu bạn không thể chịu được sự nhàm chán, thì bạn cũng không thể làm việc sâu.” Muốn tập trung sâu, bạn phải huấn luyện sự chú ý. Và bài tập đầu tiên chính là học cách ngồi yên với sự buồn chán, không vội phản xạ bằng dopamine - Cái này thì mình nghe thì thấy giống như hình thức thiền định.

Newport đề xuất một mô hình huấn luyện về “Bài tập luyện não”:

• Giới hạn kiểm tra điện thoại chỉ trong giờ cố định.
• Tăng dần thời gian ngồi yên không bị kích thích.
• Tập trung vào một bài toán, ý tưởng… càng lâu càng tốt – mà không nhảy ra ngoài.

🧠 Ý tưởng then chốt khác: “Đừng để bộ não bị nghiện phản xạ”

Cứ mỗi lần bạn lướt điện thoại khi chán, bạn đang dạy não mình rằng: hễ không có gì thú vị → lập tức cần kích thích dopamine. Lâu dần, bộ não mất khả năng "ở lại" với những công việc cần chiều sâu, vì nó quá... nôn nóng.

Mình cũng đã thực hành thử các bài tập này. Có một lần, mình thử đi dạo mà không mang điện thoại. Ban đầu thấy bứt rứt lắm. Nhưng rồi… sau vài phút, đầu óc mình bắt đầu tự nghĩ ra ý tưởng. Nhớ lại chuyện cũ. Kết nối điều mới.
Mình nhận ra: chính trong những khoảnh khắc chán nản – tâm trí mới có không gian để sáng tạo.

Từ chương này, mình tập thói quen làm thinh mỗi ngày – 20 phút không làm gì, không cầm gì. Và thật bất ngờ… những ý tưởng podcast hay nhất lại đến từ những phút mình “chán đời”.

🎬 Kết lại chương 2

Hãy tập sống chậm lại. Đừng lấp đầy mọi khoảng trống. Vì có thể… chính khoảng trống ấy sẽ lấp đầy bạn bằng những điều bạn chưa từng nghĩ tới.

Chương 3: Quit Social Media (Từ bỏ mạng xã hội – hoặc ít nhất, tỉnh táo với nó)

Mạng xã hội không miễn phí như bạn nghĩ. Bạn trả bằng sự chú ý, thời gian, khả năng tư duy sâu – và cả cảm xúc.

🎯 Thông điệp chính

“Đừng dùng mạng xã hội chỉ vì nó ‘có thể’ có ích. Chỉ giữ lại thứ nào thực sự đem lại giá trị lớn hơn cái giá bạn phải trả.” Cal Newport gọi đây là nguyên tắc "Chi phí tối thiểu" – chỉ nên giữ những công cụ (bao gồm cả mạng xã hội) nếu lợi ích rõ ràng và vượt trội so với sự xao nhãng mà nó gây ra.

Newport khuyên bạn hãy:

• Lập danh sách các mục tiêu quan trọng trong cuộc sống/công việc.
• Chỉ giữ những nền tảng số giúp bạn đạt mục tiêu đó một cách hiệu quả nhất.
• Còn lại? Xóa không thương tiếc.

Ví dụ: Bạn là một designer freelance → có thể cần Behance ( một trang MXH tập trung những nhà sáng tạo đỉnh nhất ở mọi nơi ), nhưng không nhất thiết phải có TikTok, Twitter hay Facebook. Newport kể về những người thành công rực rỡ dù không có mặt trên bất kỳ nền tảng xã hội nào.

Ông nói: “Bạn không phải hi sinh sự tập trung chỉ để "có mặt online như mọi người"”. Sự tập trung là tiền bạc và rất quý giá.

🎬 Kết lại chương 3

Hãy dùng mạng xã hội như một công cụ, không phải nơi trú ẩn. Nếu nó khiến bạn yếu đi về sự tập trung, về cảm xúc, về sự sáng tạo – thì dũng cảm gỡ bỏ là lựa chọn thông minh nhất bạn từng làm.

Chương 4: Drain the Shallows (Hút cạn thời gian nông – dành chỗ cho chiều sâu)

Nếu bạn thấy cả ngày bận rộn mà chẳng làm được gì đáng giá…Cảm thấy thời gian trôi qua chậm nhưng không có gì đáng nhớ và chán như mọi ngày. Thì rất có thể – bạn đang bị cuốn vào những việc "nông".

🎯 Thông điệp chính

“Hãy giới hạn tối đa thời gian dành cho công việc nông cạn – để bảo vệ năng lượng cho những điều thực sự có giá trị.” Cal Newport gọi những việc như: trả lời mail và nhắn tin liên tục, họp không mục tiêu, chỉnh sửa vặt vãnh, lướt mạng nội bộ… là shallow work – việc nông, không đòi hỏi tư duy sâu, nhưng lại chiếm gần hết thời gian của chúng ta.

Thay vì làm việc tùy hứng, Newport đề xuất một công cụ Deepwork đó là Time Blocking - Lập lịch theo khối:

• Lập kế hoạch mỗi ngày theo từng khung giờ cụ thể ( Ví dụ vào mỗi buổi sáng bạn có thể viết ra giấy hoặc Google Sheet các công việc quan trọng cần giải quyết trong ngày theo từng khung giờ )
• Ưu tiên deep work block vào thời điểm bạn minh mẫn nhất.
• Giao việc nông vào thời gian ít tập trung hơn – và giới hạn tổng thời lượng làm việc nông mỗi ngày.

Mục tiêu lý tưởng: Không để việc nông chiếm quá 30–50% thời gian làm việc.

🧠 Ý tưởng then chốt khác: “Bạn không cần phải luôn phản hồi nhanh”

Phản hồi chậm hơn → không phải là vô trách nhiệm. Ngược lại, đó là cách bạn giữ sự tập trung cho điều quan trọng nhất. Newport thậm chí gợi ý: thiết lập nguyên tắc trả lời tin nhắn, ví dụ: chỉ trả lời những tin nhắn nào có thông tin rõ ràng và đúng mục tiêu trong giờ làm việc. Thật sự, từ lục áp dụng Từ khi áp dụng Time Blocking, mình thấy mỗi ngày rõ ràng, đầu óc nhẹ hơn, và công việc cũng có chiều sâu hơn hẳn.

🎬 Kết lại chương 4

Nếu bạn không chủ động bảo vệ thời gian sâu, công việc nông sẽ nhấn chìm bạn. Thành quả lớn cần sự tập trung lớn. Và tập trung lớn chỉ đến khi bạn can đảm cắt bỏ những điều nhỏ lặt vặt.

Lời kết

Bạn thân mến… Chúng ta vừa cùng nhau đi qua từng chương trong Deep Work – một cuốn sách nhỏ gọn, nhưng mang theo một thông điệp lớn: “Trong một thế giới đầy xao nhãng, người biết tập trung chính là người chiến thắng.” Cuốn sách không hứa cho bạn thành công trong một đêm. Nó chỉ đưa ra một con đường – lặng lẽ, sâu sắc, đòi hỏi kỷ luật… nhưng cũng chính là con đường ngắn nhất để bạn làm nên điều có ý nghĩa.

📚 Cuốn sách này có đáng đọc không? Với mình – là một lần lắng lại giữa cuộc sống vội vã. Là một cú nhấn "pause", để rồi sau đó mình "play" lại cuộc đời – sâu hơn, chậm hơn, và có định hướng hơn. Hãy tạm dừng podcast tại đây. Và bắt đầu đọc sách. Vì cuộc sống sâu sắc hơn… đang chờ bạn ở phía sau từng trang giấy.

Nguồn: tusachdautu.net (Tủ sách đầu tư)