Các quyền lực của nhà lãnh đạo và hàm ý vận dụng
French và Raven (1959) đã xác định năm nguồn quyền lực của nhà lãnh đạo là:
1. Quyền lực lôi cuốn: là quyền lực của tính cách. Chính tính cách của lãnh đạo thu hút những người đi theo có mong muốn gắn bó với lãnh đạo đó và noi theo hành động của họ
2. Quyền lực hợp pháp hoặc địa vị: Loại quyền lực này phát sinh từ vị trí do người trong tổ chức nắm giữ và sẽ được hủy bỏ khi họ rời vị trí
3. Quyền lực chuyên môn: đến từ việc sở hữu kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn mà người khác không có. Khi các kỹ năng này không còn cần thiết, người sở hữu sẽ bị mất quyền lực
4. Quyền lực ép buộc: là khả năng đe dọa người khác bằng sự trừng phạt và thi hành lệnh trừng phạt nếu họ không tuân theo mong muốn của nhà lãnh đạo.
5. Quyền lực khen thưởng: ngược với quyền lực ép buộc vì nó có khả năng tưởng thưởng cho một người nào đó.
Trong bối cảnh VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity), quyền lực và vai trò của lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt nhiều thách thức. Vì vậy, dựa trên năm nguồn quyền lực được xác định bởi French và Raven, những điều cần làm để các lãnh đạo doanh nghiệp ứng phó trong tình hình VUCA, gồm:
1. Quyền lực lôi cuốn:
- Xây dựng hình ảnh lãnh đạo tích cực: Phải là nguồn cảm hứng cho đội ngũ bằng cách thể hiện sự tận tâm, đạo đức và sự cam kết.
- Phát triển mối quan hệ tương tác tốt: Tạo môi trường làm việc thoải mái, thân thiện và khuyến khích giao tiếp hai chiều.
2. Quyền lực hợp pháp hoặc địa vị:
- Xây dựng sự tin cậy thông qua kiến thức và kỹ năng quản lý: Lãnh đạo cần thể hiện sự am hiểu và sự khéo léo trong việc quản lý tình hình không chắc chắn.
- Tạo sự thấu hiểu và tạo điều kiện cho sự tham gia: Lãnh đạo cần lắng nghe và tạo cơ hội cho các thành viên tham gia vào quá trình ra quyết định.
3. Quyền lực chuyên môn:
- Liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức: Lãnh đạo cần nắm vững kiến thức về kinh tế vĩ mô, môi trường ngành kinh doanh, kỹ năng lãnh đạo,… và cập nhật xu hướng mới để đưa ra quyết định đúng đắn.
- Chia sẻ kiến thức và kỹ năng: Tạo cơ hội để đội ngũ học hỏi từ kiến thức của bạn và thúc đẩy sự phát triển chuyên môn của họ.
4. Quyền lực ép buộc:
- Sử dụng quyền lực này một cách cân nhắc: Nếu cần thiết, lãnh đạo có thể sử dụng quyền lực này để đảm bảo tuân thủ quy tắc và quy trình quan trọng.
- Tạo môi trường hợp tác thay vì cưỡng chế: Tìm cách thúc đẩy sự tham gia của đội ngũ thông qua sự thuyết phục và truyền cảm hứng hơn là dựa vào ép buộc.
5. Quyền lực khen thưởng:
- Tạo môi trường làm việc tích cực và khích lệ đội ngũ: Tạo ra các chương trình khen thưởng và động viên để thúc đẩy cống hiến và nỗ lực của nhân viên.
- Chia sẻ thành công: Tôn vinh thành công của đội ngũ, tạo một môi trường thấu hiểu và ủng hộ sự phát triển cá nhân.
Tóm lại, trong bối cảnh VUCA, lãnh đạo các doanh nghiệp cần linh hoạt và hiểu rõ những nguồn quyền lực mà họ có để ứng phó với biến đổi và thách thức. Việc sử dụng một cách thông minh và cân nhắc sẽ giúp họ xây dựng môi trường làm việc hiệu quả và đem lại thành công bền vững cho tổ chức.