[Nhật ký sáng tạo] Cảm thông
"Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng":
- Các bạn trẻ đầu đầy ắp ý tưởng, muốn cống hiến sức sáng tạo cho đời bằng con đường quảng cáo.
- Các độc giả sẵn sàng xả thân và hi sinh trinh tiết để bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt. Nếu dịch những từ tiếng Anh dưới đây thì sẽ ra cuộc đối thoại của 2 người ở một ngành nào khác, hoặc vẫn là ngành quảng cáo nhưng... trong phim Việt Nam!
Chữ ngọc: Em nhín tí não cho cái job này giùm chị, mấy cái ý tưởng này sao nghe hời hợt quá, em không có nghĩ nghiêm túc cho nó chút nào hết!
Chữ bựa: Brief cứ đổi xoành xoạch thế này thì sao nghiêm túc được chị! Bao nhiêu công sức làm ra lại cất vô kho hết. Làm mà cứ sợ đổi, đổi, đổi… “nghĩ trong sợ hãi” vậy em oải quá! Không biết tụi nó làm Marketer kiểu gì nữa!
Chữ ngọc: Ừ, tụi này chuối cả buồng. Nhưng làm trong ngành này thì phải học cách tôn trọng khách hàng. Mọi thứ bắt đầu từ họ, các bạn bên nhãn hàng sẽ là người hoạch định chiến lược và kế hoạch truyền thông trong năm. Biết làm cái gì, thời điểm nào nhưng không đủ thời gian để vừa quản lý nhãn vừa làm sáng tạo nên mới gởi brief qua cho Creative Agency tụi mình! Mới có cái cho mình cà não!
Khó ở chỗ, dù mình thông minh hoành tráng cách mấy thì cái thế Agency vẫn là thế của người làm service, mình chỉ mang đến cho họ những giải pháp truyền thông tốt nhất mình có.
Brand là của họ, nếu quảng cáo không tốt, thương hiệu của họ bị ảnh hưởng đầu tiên, kế đó mới là Agency. Tụi nó mà chết hay làm ăn bết bát, cuối tháng tiền đâu ra mà chuyển lương cho em! Khó ở chỗ, dù mình thông minh hoành tráng cách mấy thì cái thế Agency vẫn là thế của người làm service, mình chỉ mang đến cho họ những giải pháp truyền thông tốt nhất mình có. Nhưng chọn cái nào, có nghe mình hay không thì là ở các bạn Marketer, tóm lại là họ giữ quyền quyết định cuối cùng. Người nào giữ tiền, người đó nắm quyền tối thượng. Không “thấm nhuần tư tưởng” đó thì làm sáng tạo ở Agency ức chế lắm, ở nhà làm thơ vẽ tranh nặn tượng đi em!
Chữ bựa: Chị ơi, em đâu phải mới vô ngành mà không biết mấy cái vỡ lòng này!
Chữ ngọc: Em biết một điều không có nghĩa là em cảm được nó. Chỉ khi hiểu đầy đủ câu chuyện thì em mới cảm thông cho người ta thôi.
Chữ bựa: Nhưng rõ ràng là tụi nó có “vấn đề”. Cái pitching (đấu thầu dự án giữa các Agency) này tụi nó gọi tới 11 Agency lận! Cái đó là bóc lột sức sáng tạo thì có chứ pitching cái gì, nghe 11 bài present xong là tha hồ gom và xào nấu lại thành idea của riêng họ, sau đó tự làm!
Chữ ngọc: Chị không nghĩ vậy, với client này, tụi nó mới vào thị trường Việt Nam, chưa bao giờ làm với Agency nào cả. Chưa kể lúc nói chuyện lần đầu, thấy dàn Marketer của tụi nó cũng trẻ trâu lắm, hình như trước đây toàn tự làm internal thôi. Chọn Agency nào là coi như ăn nằm với Agency đó ít nhất là nửa năm, nếu không hợp về phong cách làm việc, tư tưởng hay năng lực sáng tạo là nightmare lắm, vừa làm vừa ói, cả 2 phía luôn chứ không giỡn đâu em! Người ta làm cái gì cũng có cái lý của họ, clients have their points! Hơn nữa đó cũng không phải là việc để em bận tâm, chị em mình là copywriter mà, lo là lo sao cho có idea tốt hơn 10 thằng Agency còn lại kìa!
Chữ bựa: Bên Agency A đã present hồi đầu tuần rồi, bạn em bên đó nói bên đó nghe ý tưởng mà mặt cứ đơ đơ sao đâu á! Chỉ dành cho Agency 30 phút để trình bày nguyên một cái proposal communication cho cả năm! Nghe xong rồi cũng hỏi vài câu rồi… thôi!
Chữ ngọc: Để nuôi một cái brand thì không chỉ quảng cáo. Ngày đi làm 8 tiếng, họ phải chia thời gian ra với các Agency PR, Event, Research, Activation, Digital, In ấn… đủ thể loại. Cái đó là “ngoại bộ” thôi đó nha, còn “nội bộ” nữa. Phải dành thời gian làm việc với đội Sales, Trade, xuống phân xưởng nhà máy…. Rồi còn lo về Legal nữa chứ, cái đó Nguyễn Thị Đau Đớn lắm em! Áp lực từ 4 phía hết á. Nên với tụi mình, dành cả tuần lễ cực như thú để làm ra mấy idea này nhưng họ thì cũng chỉ dành một khoảng thời gian nào đó để nghe, suy nghĩ, phản hồi mà thôi. Em thấy idea của mình nghĩ ra thì lâu nhưng sao bị chém rụng hết thì rất lẹ nên ức chế là phải. Nhưng hiểu những cái chị nói, hiểu mình chỉ là một mắt xích trong sợi dây xích chó này thôi thì em sẽ nhẹ lòng hơn. Nếu em ngồi vào ghế của họ thì biết đâu em cũng làm y chang vậy, don’t speak too soon cưng! Với lại đôi khi, ở một số công ty, quyền lực cũng như tiếng nói của phòng Marketing không có trọng lượng lắm. Title vậy thôi chứ đôi khi họ không có nhiều quyền quyết định cho nhãn hàng của mình đâu, nhục vậy đó!
Ngày đi làm 8 tiếng, Client phải chia thời gian ra với các Agency PR, Event, Research, Activation, Digital, In ấn… đủ thể loại. Cái đó là “ngoại bộ” thôi đó nha, còn “nội bộ” nữa. Phải dành thời gian làm việc với đội Sales, Trade, xuống phân xưởng nhà máy…. Rồi còn lo về Legal nữa chứ.
Chữ bựa: Là sao chị?
Chữ ngọc: Chị từng gặp một ca thế này. Các bạn Marketer rất thích ý tưởng của phía Agency đưa ra, vừa sáng tạo vừa đảm bảo tính hiệu quả trong bán hàng. Nhưng khi cần phòng Sales giúp đỡ trong việc thực thi ý tưởng vì phần lớn sẽ được thể hiện ở các siêu thị thì lập tức bị họ dội cho cả lít nước lạnh. Lý do là vì họ sẽ phải làm việc nhiều hơn bình thường để thuyết phục, xin thêm các loại giấy phép, làng nhàng vậy cả năm trời rồi, hàng vẫn bán được, giờ phải về trễ, cực hơn tí mà lại không lợi lộc thêm gì trước mắt nên mắc gì phải mệt thế! Trưởng phòng Sales vô cùng quyền lực, thâm niên hơn trưởng phòng Marketing nhiều nên ổng không thèm làm thì mọi người vô phương. Ổng có cả tá lý do để không giúp, em làm gì được ổng? Cả Agency và các bạn Marketer đành phải ngậm ngùi, “hẹn lòng đi nhé”, chờ khi nào cha nội đó già chết thì sẽ đem idea đó ra làm haha!!! Thấy gớm chưa, ý tưởng của em bị giết bởi những đứa như vậy đó!
Chữ bựa: Ừ, cũng tội, bạn em kể, ở công ty của nó cũng có kha khá brand khác nhau. Tụi Sales và Trade luôn ưu tiên support các brand đang lên, vì doanh số cao, chỉ cần làm chút xíu thôi là đã đạt target 6,7 phần rồi. Còn những brand yếu hơn thì bỏ sức ra nhiều gấp mấy lần mà phần trăm chỉ tiêu lên chậm, thế là các Marketer phụ trách brand đó bị phòng Sales và Trade đối xử như con ghẻ! Mỗi lần tới tìm gặp để share ý tưởng, nhờ hỗ trợ trong lúc thực thi thì các anh ấy cũng nghe và phản hồi qua loa, làm cho có rồi kéo nhau đi nhậu!
Có những công ty, Sales và Trade luôn ưu tiên support các brand đang lên, vì doanh số cao, chỉ cần làm chút xíu thôi là đã đạt target 6,7 phần.
Chữ ngọc: Cái nào cũng có hai mặt của nó. Làm Agency có cái sướng là ít bị áp lực về doanh số. Bên client side, năm nay nếu phòng Marketing dùng một số tiền như vậy mà không hiệu quả thì năm sau sẽ rất khó trong việc xin thêm ngân sách. Vậy là nhẹ rồi, thường là bị “trảm” luôn, em coi đó, mấy năm gần đây mấy ông nội Brand Manager nhảy việc như điên, ôm cái brand làm khoảng 1 năm thôi là out rồi. Nên khi duyệt ý tưởng của mình, họ cũng biết là sáng tạo lắm chớ nhưng thường những ý tưởng giúp bán được hàng đa phần là đơn giản, dễ nhớ, ai ai nhìn một phát là hiểu ngay, tóm lại là phải ve vuốt số đông. Nói chi xa, Tết này nếu em đi coi phim Việt sẽ thấy bà con cười rần rần thiếu điều sập cả rạp khi thưởng thức những nội dung phim thuộc hàng bố của nhảm! Em muốn làm sáng tạo thật đã, để giữ cái ghế của em, được lên lương, thưởng cuối năm thì người ta cũng y chang như rứa, kẹt cái là điều kiện để neo ghế của hai bên thường không trùng nhau hehe. Nói lại nha, muốn làm những ý tưởng sâu sắc, đa tầng đa lớp thì về nhà nặn tượng vẽ tranh làm thơ, hen!
Chữ bựa: Mà không phải mình em đâu, mấy bạn khác trong phòng Creative của mình cũng nản tụi khách hàng này quá rồi chị ơi!
"Làm quảng cáo chỉ cần có lòng kiên nhẫn thôi là sẽ đi xa lắm."
Chữ ngọc: Không phải lúc nào Agency mình cũng có khách hàng tốt, em qua Agency khác thì cũng sẽ đụng những Marketer hắc ám khác thôi. Same shit, different toilet. Làm nghề này bắt buộc phải “lạnh”, mong manh quá là dù em có thông minh cách mấy đi nữa cũng dừng cuộc chơi, ngành này không cần nghệ sĩ! Phải như vậy thì em mới kiên nhẫn được, làm quảng cáo chỉ cần có lòng kiên nhẫn thôi là em sẽ đi xa lắm. Với lại chị thấy mình chưa bắt đầu brainstorm mà em đã cho là khách hàng ngu rồi thì còn làm ăn gì nữa. Than thở thì ai cũng làm được hết, hơn nhau là ai đủ sức bền để đứng dậy, tiếp tục sáng tạo theo đề bài, hoàn thành tốt trách nhiệm của mình, đúng hông nè?
Chữ bựa: Haiz, em biết rồi, em sẽ cố gắng hơn mà, hix!
Chữ ngọc: Về vụ tụi Marketer cứ đổi brief hoài thì để lát chị nói với Account Tổng Quản là từ giờ về sau, mỗi lần khách hàng đổi brief là charge 1,000 đồng. Chẳng là bao nhiêu hết nhưng cho tụi nó “quê quê” khi nhìn vào bản báo giá, để suy nghĩ kĩ hơn mỗi khi gởi brief qua. Thôi, hôm nay về sớm nghỉ ngơi đi, chị cũng mỏi miệng quá rồi. Sáng mai vô share với chị mấy ý tưởng có tâm hồn hơn nha!
Chữ bựa: Chơi luôn! Bye chị!