Lý do khiến người Việt còn ngại thanh toán qua di động

Thói quen chi tiêu tiền mặt cộng với việc người dân chưa có nhiều hiểu biết về phương thức thanh toán mới khiến thanh toán di động chưa phát triển.

Các giải pháp thanh toán di động tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn bùng nổ về số lượng như mPos, QR Pay, dịch vụ mobile banking, ví điện tử, các ứng dụng thanh toán không chạm như Samsung Pay…Theo đó, các hình thức thanh toán qua di động gia tăng chóng mặt với các công nghệ mới như mPOS - xử lý thanh toán bằng điện thoại thông minh đi kèm với đầu đọc thẻ nhỏ gọn, giúp giảm giá thành và mang lại sự tiện dụng tại các điểm bán hàng.

Ở góc độ thẻ thanh toán (thẻ ATM, tín dụng) có sự xuất hiện của Samsung Pay cho phép người dùng nhập thông tin thẻ vào một số loại điện thoại Samsung mà không cần xuất trình thẻ khi thanh toán. Nhờ công nghệ NFC, người dùng chỉ cần mở ứng dụng và đưa điện thoại lại gần máy POS thông thường để thanh toán. Đến thời điểm hiện tại, các chủ thẻ ATM nội địa thuộc 7 ngân hàng: VietinBank, Vietcombank, BIDV, Sacombank, Shinhan Vietnam Bank, ABBank, Citibank đã có thể sử dụng dịch vụ này.

Hay như thanh toán ví điện tử nở rộ tại thị trường Việt Nam trong khoảng 2-3 năm gần đây. Đến tháng 8/2017, có 24 công ty đã được Ngân hàng Nhà nước cấp phép và 14 công ty đã cung cấp dịch vụ ví điện tử cho khách hàng. Một số cái tên tiêu biểu là MoMo, VTC Pay, Zalo Pay, AirPay, Vimo, Vnmart, Payoo, Moca…

Người dân thiếu am hiểu về công nghệ mới khiến thanh toán qua di động chưa thực sự phát triển.

Trong năm 2017, việc thanh toán trên điện thoại xuất hiện làn sóng mới, nhờ mã QR. Hiện nay, nhiều ngân hàng trong nước đã áp dụng giải pháp thanh toán này cho hàng triệu người dùng mobile banking, như BIDV, Vietcombank, Vietinbank, Agribank, Indovina, SCB, NCB, TPBank…

Theo ông Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Trường Đào tạo BIDV, một khi số thuê bao di động vượt quá dân số, thanh toán di động là lĩnh vực có tiềm năng rất lớn. Phát triển tốt dịch vụ này sẽ góp phần quan trọng vào việc thực hiện đề án thanh toán không dùng tiền mặt của chính phủ. Đối với người tiêu dùng, việc sử dụng điện thoại để thanh toán thay cho các phương tiện khác sẽ tiện lợi hơn và an toàn hơn. Do nó hạn chế được việc mất cắp tiền và thông tin tài khoản cá nhân.

Thế nhưng, thực tế hiện nay, các giải pháp thanh toán qua di động này vẫn chưa thực sự thu hút được nhiều người dùng. Nguyên nhân theo ông Lực là do người dân hiện chưa có nhiều hiểu biết về các phương thức thanh toán mới và vẫn giữ thói quen chi tiêu bằng tiền mặt.

Hơn nữa, phần lớn dân số Việt Nam ở nông thôn, số lượng người không có tài khoản tại ngân hàng còn rất lớn và chưa được tiếp cận nhiều với các công nghệ thanh toán. Việc đẩy nhanh thay đổi thói quen thanh toán cần đến chiến lược và sự phối hợp của nhiều bên như cơ quan nhà nước, các định chế tài chính, các công ty Fintech… với trọng tâm là khách hàng.

Dù thị trường Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn, chưa có giải pháp thanh toán di động được xem là nổi bật và tạo ra xu thế.

Bên cạnh đó, Tiến sĩ Lực cho rằng, thị trường hiện có khá nhiều giải pháp kỹ thuật và nền tảng trung gian thanh toán cho điện thoại. Các yếu tố và giải pháp công nghệ mới như NFC, Cloud, sử dụng API trong các dịch vụ tài chính chưa thực sự phổ biến mạnh mẽ tại Việt Nam. Việc này dẫn đến quy trình cung cấp dịch vụ thanh toán di động chưa nhanh, chưa tối ưu hóa chi phí và chưa linh hoạt.

"Chỉ riêng mã QR đã có nhiều đơn vị khác nhau cung cấp với giải pháp và nguyên lý hoạt động khác nhau. Do đó, khách hàng thuộc hệ thống mã QR nào thì chỉ thanh toán được trong hệ thống đó, khiến thị trường bị chia cắt và người dùng thấy bất tiện", ông Lực chia sẻ.

Tương tự mã QR, vị chuyên gia này cho rằng trên thị trường cũng có rất nhiều ví điện tử với các hệ thống thanh toán riêng. Người dùng phải dùng nhiều ví nếu muốn thanh toán bằng ví tại nhiều điểm bán hàng. Người bán hàng muốn chấp nhận thanh toán bằng ví cũng phải kết nối đến nhiều nhà cung cấp ví.

Dù thị trường Việt Nam đang có tiềm năng rất lớn, chưa có giải pháp thanh toán di động được xem là nổi bật và tạo ra xu thế. Các đơn vị có tiềm năng công nghệ để cung cấp dịch vụ thanh toán di động là công ty viễn thông. Tuy nhiên, họ lại không có chức năng cung cấp dịch vụ thanh toán. Ngược lại, các ngân hàng có giấy phép cung cấp dịch vụ lại gặp khó khăn về nền tảng công nghệ.

Một phó tổng Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín phân tích thêm, nguyên nhân còn do người tiêu dùng chưa thực sự tin tưởng vào các hình thức thanh toán không tiền mặt nói chung và thanh toán di động nói riêng. Mối quan tâm hiện nay của họ là các biện pháp bảo mật tài khoản, giảm thiểu rủi ro.

Các hình thức thanh toán không tiền mặt hiện vẫn còn nhiều điểm hạn chế.

Ngoài ra, nhìn nhận thực tế, các hình thức thanh toán không tiền mặt hiện vẫn còn nhiều điểm hạn chế. Ví dụ như hình thức thẻ cào hay tin nhắn điện thoại chỉ thích hợp với các giao dịch nhỏ. Hình thức ví điện tử thì người dùng cần phải nạp tiền vào ví trước khi sử dụng và nếu muốn rút tiền ra khỏi ví, thủ tục thường phức tạp.

Do đó, theo ông, để thanh toán qua di động thực sự phát triển, các ngân hàng thương mại cần tăng cường cơ sở hạ tầng an ninh đảm bảo sự thông suốt trong hoạt động thanh toán; đơn giản hóa các quy trình,... Từ bản thân người dân cũng cần chuyển dịch thói quen tiêu dùng bằng tiền mặt sang phương thức thanh toán mới tiện dụng hơn.

Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết sẽ nghiên cứu, hoàn thiện hành pháp lý về hoạt động thẻ thanh toán với việc ban hành các tiêu chuẩn cho thanh toán phi tiếp xúc (contactless), QR Code, thanh toán qua di động, hoàn thiện cơ sở pháp lý cho các Fintech hoạt động... Đồng thời, cơ quan này tăng cường bảo vệ người tiêu dùng, an ninh, an toàn mạng cũng như năng lực quản lý, giám sát nhằm tạo điều kiện cho thanh toán qua điện thoại di động tại Việt Nam phát triển, đáp ứng nhu cầu thanh toán ngày càng cao của người dân, doanh nghiệp và phù hợp với tiến trình hội nhập quốc tế.

Thanh Lê
Nguồn VnExpress